Menig lezer zal de taxonomie zien als de menselijke neiging om de natuur netjes te ordenen in een systeem van vakjes, zoals het systeem van Linnaeus, die van een onveranderlijke orde uitging. Maar sinds Darwin's the origin of species is de taxonomie geëvolueerd naar een poging tot het begrijpen van de steeds veranderende soortenrijkdom en de verwantschappen van soorten, die te herleiden zijn naar een gemeenschappelijke oorsprong (phylogenie).
De taxonomische indeling van de watermijtensoorten is complex, mogelijk omdat
verschillende landsoorten ooit het water hebben opgezocht en watermijten daardoor een
heterogene verzameling soorten vormen (Wesenberg Lund 1939). De eerste onderzoekers konden
nog niet weten wat de watermijtlarven en nimfen waren die ze vonden, ze dachten dat het
aparte soorten moesten zijn. Het lezen van gedeeltes van het Kritisch historisch
overzicht der Acaralogie (Oudemans 1929) geeft een goede indruk van de vele voetangels
en klemmen die er lagen voor de eerste onderzoekers, met hun vaak gebrekkige apparatuur. De
watermijten werden op basis van nieuwe inzichten steeds opnieuw ingedeeld. Wesenberg Lund
(1939) noemt Müllers "Hydrachnae" van 1782 als basis voor al het latere werk. Dat
van Koch, Koenike, Kramer, Piersig, Williamson, Sokolow, Lundblad, Neuman, Oudemans, Viets
en vele anderen . Hun namen zijn terug te vinden in de soortnamen van watermijten:
- als auteursnaam: Hygrobates calliger Piersig 1986
- als soortnaam: Limnesia Koenikei Piersig 1984
- als geslachtsnaam: Neumania imitata Koenike 1908.
Er bestaan veel taxonomische indelingen. Daarbij zijn er nog steeds wijzigingen. Het op deze pagina getoonde schema is dus niet meer dan een mogelijke indeling en is ontleend aan een klein gedeelte van de ”Taxon Tree” van de Fauna Europaeae (zie link onderaan de pagina, bekeken in de jaren 2012-2013). Dit schema begint bovenaan met de de reusachtige stam van de geleedpotigen (Arthropoda), één van de ongeveer 15 stammen binnen het onderrijk Eumetazoa, waar bijna alle soorten dieren in gehuisvest zijn. Andere stammen zijn bijvoorbeeld de weekdieren (Mollusca) en de gewervelden (Chordata).
Binnen de geleedpotigen vallen de watermijten onder de Chelicerata, de „gifkaakdragers”. Watermijten hebben ook cheliceren, maar die zijn niet hol, het speeksel wat er omheen vloeit bevat wel verterende enzymen.
Verder naar beneden komen we de infraklasse Acarina tegen, waar de mijtachtigen en teekachtigen zijn verzameld in een grote groep, die ook wel Acari genoemd wordt. )¹ De Acarina worden vervolgens onderverdeeld in de mijtachtigen (Acariformes) en de teekachtigen (Parasitiformes). )² De Acariformes zijn ingedeeld in drie orden, waarbij de watermijten vallen onder de orde Prostigmata, dit zijn mijten waarbij de ademhalingsopeningen (stigmata) vóór aan (Pro-), bij de monddelen liggen.
De watermijten zijn in dit schema in acht superfamilies verdeeld, die samen met een aantal superfamilies van landmijten onder een onderorde, de Anystina zijn verzameld. )³
Zie ook pagina 1 voor een bespreking van relatie van een aantal (onder)ordes in dit schema.
Phylum | Phylum Arthropoda - Stam Geleedpotigen | ||||||||||||
Subphylum
Onderstam |
Chelicerata
"Gifkaakdragers" |
Crustaceae
Kreeften |
Uniramia
|
||||||||||
Classis
Klasse |
Arachnidae
Spinachtigen |
Merastomata
Degenkrabben |
Pycnogonida
Zeespinnen |
Myriapoda
Duizendp. |
Hexapoda
Insecten |
||||||||
Subclassis
Onderklasse |
Micrura
|
Dromopoda
(Opiliones,Scorpiones e.a.) |
|||||||||||
Infraclassis
Infraklasse |
Acarina (Acarida, Acari)
Mijten en Teken |
Megoperculata
|
|||||||||||
Acarina (Acarida, Acari) | Megoperculata | ||||||||||||
Superordo
Superorde |
Actinotrichidae
(Acariformes) |
Anactinotrichidae
(Parasitiformes) |
|||||||||||
Ordo
Orde |
Prostigmata
(Actinedida, Trombidiformes) |
Oribatida
mosmijten |
Astigmata
(Sarcoptiformes) |
Ixodida
Teken |
andere
|
Araneae
Spinnen |
andere
|
||||||
Subordo
Onderorde |
Anystina
|
Eupodina
|
andere
|
|
Ixodina
|
Argasina
|
|||||||
Superfamilia
Superfamilie |
Watermijten
(8 superfamilies) |
overige
(9) |
Halacaroidae
e.a. |
|
26 super-
families |
Sarcoptoidae
en 10 andere |
Ixodidae en
Amblyommidae |
Argasidae
|
|||||
|
De acht watermijt superfamilies worden hieronder weergegeven. Verticaal in plaats van horizontaal, om de tabel passend te houden Kleine letters: niet in Nederland of (zeer) zeldzaam, cursief: niet in Nederland gevonden. (Smit & van der Hammen, 2000). Vette letters: op deze site aanwezig, tevens link naar een soort. |
Superfamilie | Familie | Subfamilie | Geslacht | ||
---|---|---|---|---|---|
Hydrachnoidea | Hydrachnidae | Hydrachninae | Hydrachna | ||
Eylaoidea | Apheviderulicidae | Apheviderulicinae | Apheviderulix | ||
Limnocharidae | Limnocharinae | Limnochares | |||
Stygolimnocharinae | Parawandesia | ||||
Eylaidae | Eylainae | Eylais | |||
Piersigiidae | Piersigiinae | Piersigia | |||
Hydryphantoidea | Hydryphantidae | Hydryphantinae | Hydryphantes | ||
Thyadinae | Euthyas | ||||
Panisellus | |||||
Panisopsis | |||||
Panisus | |||||
Thyas )⁴ | |||||
Thyopsis | |||||
Andere | |||||
Protziinae | Protzia | ||||
Partnunia | |||||
Diplodontinae | Diplodontus | ||||
drie andere | |||||
Hydrodromidae | Hydrodrominae | Hydrodroma | |||
Lebertioidae | Sperchontidae | Sperchontinae | Charoelia | ||
Sperchon | |||||
Sperchonopsis | |||||
Lebertiidae | Lebertiinae | Lebertia | |||
Oxidae | Oxinae | Frontipoda )⁴ | |||
Oxus | |||||
Torrenticolidae | Torrenticolinae | Monotractides | |||
Pseudotorrenticola | |||||
Torrenticola | |||||
drie overige | |||||
Hygrobatoidea | Limnesiidae | Limnesiinae | Limnesia | ||
Hygrobatidae | Hygrobatinae | Hygrobates | |||
Atractides | |||||
drie overige | |||||
Unionicolidae | Unionicolinae | Unionicola | |||
Pionatacinae | Neumania | ||||
Pionidae | Foreliinae | Forelia | |||
Pseudofeltria | |||||
Pioninae | Piona | ||||
Tiphyinae | Hydrochoreutes | ||||
Pionacercus | |||||
Pionopsis | |||||
Tiphys | |||||
twee overige | |||||
Wettinidae | Wettininae | Wettina | |||
Aturidae | Albiinae | Albia | |||
Aturinae | Aturus | ||||
Kongsbergia | |||||
Axonopsinae | Axonopsis | ||||
Brachypoda | |||||
Ljania | |||||
tien andere | |||||
drie overige | |||||
Arrenuroidea | Mideidae | Mideinae | Midea | ||
Mideopsidae | Mideopsinae | Mideopsis | |||
Arrenuridae | Arrenurinae | Arrenurus | |||
acht overige | |||||
Hydrovolzioidae | Hydrovolziidae | Hydrovolziinae | Hydrovolzia | ||
Stygothrombioidae | Stygothrombiidae | Stygothrombiinae | Stygothrombinum | ||
Superfamilie | Watermijten
(8 superfamilies) |
Superfamilie | Familie | Subfamilie | Geslacht |
)¹ Elders wordt deze groep Acari als een subklasse beschreven (Wikipedia, van der Hammen 1972).
)² De moeilijke naam Actino-trichidae duidt op de aanwezigheid van het lichtbrekende actinopiline in sommige haren (-trichidae). An- = niet, dus de Anactinotrichidae hebben géén haren met actinopiline (v.d. Hammen, 1972b). Door v.d. Hammen (1986) wordt beschreven hoe de spieren van de gnathosomen (de kop met de kaken) ook verschillen voor deze beide groepen.
)³ Van der Hammen (1972) noemt geen suborde Anystina, maar brengt deze groep als infraorde Hydrachnei onder bij een suborde genoemd Trombidina. Die suborde is in dit schema met de Anystina samengevoegd.
)⁴ Frontipoda is inmiddels gesynonimiseerd met Oxus, evenzo Thyas met Parathyas, door Sabitino et al. (2009 resp. 2010) (vermeld o.a. in Smit & van Maanen 2012).
LITERATUUR
v.d. Hammen, L. (1972b). A Revised classification of the mites (Arachnidea, Acarida) with diagnosis, a key and notes on phylogeny. Zoologische mededelingen Leiden 47 (22) . Opgehaald van http://www.repository.naturalis.nl/document/150181.
v.d. Hammen, L. (1986). Acarological and Arachnological notes. Zoologische mededelingen Leiden 60 (14) 18-09-1986. Opgehaald vanhttp://www.repository.naturalis.nl/document/150442.
Müller,O.F. (1781). Hydrachnae quas in aquis Daniae palustribus Lipsiae Apud
Siegfried Lebrecht crusium 1781. Gelezen 29-04-2022 op:
https://gdz.sub.uni-goettingen.de/id/PPN574157786?tify={%22panX%22:0.444,%22panY%22:0.922,%22view%22:%22info%22,%22zoom%22:0.714}
Oudemans, A.C. (1929). Kritisch historisch overzicht der Acaralogie Tijdschrift voor entomologie (supplement) 72 Nederlandsche Entomologische Vereeniging Amsterdam 1929. Opgehaald 2012 van http://ia700402.us.archive.org/19/items/tijdschriftvoore72nede/tijdschriftvoore72nede.pdf.
Stålstedt, J. ,Bergsten, J. , Ronquist, F. (2013). "Forms" of water mites (Acari: Hydrachnidia): intraspecific variation or valid species? Ecology and Evolution 2013; 3(10):3415-3435. Opgehaald van http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3797488/pdf/ece30003-3415.pdf
Zie verder de LITERATUURLIJST watermijten
LINKS
Bovenstaande tabel ontleend aan Fauna Europaea.org.
Een chemotaxonomische indeling op basis van eiwitten.
Een andere taxonomische indeling.
(Verdwenen ? Een aantal uitgebreide naamlijsten met synoniemen. Deze pagina werd onderhouden door medewerkers van de Department of Entomology van de Texas A&M University. Jammer genoeg is deze niet terug te vinden.)
Wikipedia: Phylogenetics (Engels).